انشا درباره لواشک

قسمتی از دستگاه عصبی ما به نام سیستم لیمبیک، مربوط به احساس لذت است و با یادآوری خاطرات تلخ و شیرین، فعال می‌شود و همان احساسی که در آن زمان خاص در بدن ما رخ می‌دهد، با یادآوری‌اش هم اتفاق می‌افتد.

به عنوان نمونه، کسی که معتاد است با دیدن یک سوزن یا شخصی که یک بار از او مواد خریده، هوس می‌کند که سراغ موادمخدر برود! در مورد خوراکی‌ها هم همین اتفاق در مغز ما می‌افتد. به عنوان نمونه مغز با دیدن یا شنیدن نام خوراکی‌های ترشی مانند لواشک یا قره‌قروت یا حتی به یادآوردن آنها، تحریک می‌شود و سیستم گوارشی و بلعمان را فعال می‌کند و به همین دلیل، ما با دیدن و شنیدن نام خوراکی‌های ترشی مانند لواشک، دهانمان آب می‌افتد.

نکته مهمی که باید در این‌باره بگویم این است که سیستم لیمبیک تنها زمانی فعال می‌شود که ما برای یک بار هم که شده، تجربه انجام دادن یک کار یا خوردن یک خوراکی خاص را داشته باشیم. بنابراین کسی که تا به حال لواشک یا آلوچه نخورده باشد به هیچ‌وجه با شنیدن نام آنها دهانش آب نمی‌افتد اما به محض تجربه کردن و لذت بردن از خوردن آنها، این واکنش در دهانش احساس می‌شود.

البته نباید از خاطر برد که زیاده‌روی در خوردن این خوراکی‌ها به راحتی می‌تواند کالری مازاد را وارد بدن کند و اضافه وزن به بار آورد. پس با هر تعارفی نباید مقدار زیادی از این خوراکی‌ها را میل کنید؛ زیرا به راحتی چاق خواهید شد؛‌ چیزی که برای خیلی از ما پیش می‌آید و وقتی با چند کیلو اضافه وزن روبه‌رو می‌شویم، اغلب می‌گوییم من که هیچی نمی‌خورم، نمی‌دانم این اضافه وزن از کجا آمده است؟!

*************

لواشک یک خوراکی ایرانی و با مزه ترش و شور است که از شیرهٔ غلیظ‌شده و قوام‌آمدهٔ میوه‌هایی همچون آلوچه،زردآلو ،آلو، قیسی کیوی و امثال آن تهیه می‌کنند و همچون لواش آن را پهن و نازک می‌کنند تا خشک شود.

لواشک در واقع نوعی عصارهٔ گرفته‌شده از میوه‌هاست که متخصصان تغذیه به آن «اکستراکت[کنسانتره]» می‌گویند و در زبان عربی موسوم به «قمر الدین» است و با خشک کردن به دست می‌آید. خشک کردن از ساده‌ترین و متداول‌ترین روش‌های نگهداری مواد غذایی است که عمری به اندازهٔ تمدن بشر دارد و امروزه در کشورهای مختلف به شکل‌های گوناگون از روش‌های سنتی تا الگوهای صنعتی برای خشک کردن بکار می‌رود. امروزه با توجه به توسعه صنایع غذایی روش‌های تهیه لواشک هم تحول یافت و نمونه‌های نوین این محصول با نظارت بهداشتی به بازار عرضه می‌شود.

************

تـو مغازه یه پسر بچه ی ۵ -۶ ساله کوچولو رو دیدم که داشـت همینجوری گریه می کرد و به مامانش می گفت من از اون لواشک بـزرگها می خوام
مامانش هم بش توجه نمیکرد و می گفت کوفت بخوری.
این صحنه رو که دیدم بـه چشمای معصومِ پـسر بچه که پر از اشک شده بود
یه لبخند ریـز و مـجلـسی زدم و لواشک رو برداشتم و رفـتم پـولش رو بـه مـغـازه دار دادم و بـرگشتم پیش پـسـره کـه خـوشـحـال شـده بــود بـسـتـه لــواشـک رو بـاز کـردم و دسـتـم رو دراز کـردم سـمـت پـسـره و آشـغـالـش رو دادم دسـتـش و گـفــتـم دلـت بـسوزه مــن لــواشــک دارم
بـا چـنـان مـلـچ مـلـوچـی شـروع کـردم لـواشـک رو لـیـس زدن کـه بــچـه طـفلک از گریـه کبود شد و جــان بـه جـان آفـریـن هـزار وسـیـصـد آفـریـن داشـت تـسلیم مـی کـرد کـه مـامـانـش یـهـو ۲تـا بـا کـیـف زد تـو سـرم و بـهـم گفت کصـافـطِ آشغـالِ عوضی مگه مـرض داری اشک بچه رو در
می آری؟؟؟
رفـت بـوسش کرد و بــراش لواشک خریـد…..
تـنـهـا راهـی کـه بـه ذهـنـم رسـیـد کـمـکـش کـنـم بـه لـواشک بـرسه هـمـیـن بـود,مـنـو بـبـخـش 🙁

************

دختره۴سالشه

تو تاکسی بغلم نشسته داره لواشک میخوره

میگم خانومی لواشک نخور ضرر داره

میگه پدر بزرگم۱۳۵سال عمر کرد

میگم چه ربطی داره؟

میگه چون سرش تو کار خودش بود و فضولی نمیکرد

تا حالا انقد قانع نشده بودم

الان چندروزه با هیشکی حرف نمیزنم

**************

چند روز پیش، سوار مترو شده بودم و داشتم با موبایلم بازی می کردم که صدای یک خانم فروشنده در واگن، توجهم را جلب کرد: «ترش ترش، ترش و خوشمزه، آلوچه و لواشک دارم…

ترش و تازه!» دهنم آب افتاد و ۲ بسته لواشک از او خریدم و تا آخر شب تمامش را خوردم اما چشمتان روز بد نبیند؛ یک دل درد اساسی گرفتم و تا یکی، دو روز حالم خراب بود.

 

نظر دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار انستیتو تحقیقات تغذیه ایران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، را درباره خوراکی های ترش و وسوسه برانگیزی مثل آلوچه، لواشک و قره قروت پرسیده ام. حاصل، گفتگویی است که پیش رو دارید. اگر شما هم جزو طرفداران این قبیل خوراکی ها هستید، پیشنهاد می کنم این گفتگو را بخوانید.

 

 

▪ آلوچه و لواشک جزو خوراکی های خوب و مفیدند یا بد و مضر؟

ـ هیچ کدام! ما در دنیای تغذیه، خوب و بد مطلق نداریم. گاهی خواصی برای بدترین خوراکی ها هم کشف می شود و گاهی از برخی مضرات خوراکی های خوب، نام برده می شود. آلوچه و لواشک نه کاملا خوب هستند، نه مطلقا بد.

 

 

▪ خوبی ها و فواید این خوراکی ها چیست؟

ـ خیلی از خواص میوه ها مانند فیبر و رنگدانه های آنتی اکسیدانی در لواشک میوه ها هم وجود دارد و تازه، املاح میوه ای که به صورت لواشک یا آلوچه درمی آید، نه تنها کم نمی شود؛ بلکه با جوشاندن، تغلیظ و خشک کردن، افزایش هم می یابد. از طرف دیگر، بسیاری از کارمندان نمی توانند هر روز با خودشان میوه به محل کارشان ببرند اما می توانند کمی برگه های خشک آلو، هلو، زردآلو یا لواشک را داخل جیبشان بگذارند و در طول روز میل کنند.

 

▪ یعنی آلوچه و لواشک، همه مواد مغذی موجود در میوه ها را دارند؟

ـ نه کاملا. بسیاری از میوه ها و سبزی ها منبع خوبی برای دریافت ویتامین C هستند که بخش زیادی از این ویتامین ، طی فرآیند خرد و خشک کردن، تخریب می شود و از بین می رود. به عنوان نمونه، در هر ۱۰۰ گرم سیب، ۶/۴ میلی گرم ویتامین C وجود دارد که این میزان وقتی که سیب خشک می شود یا به صورت لواشک در می آید، به ۸/۳ میلی گرم می رسد. به طور کلی، ۱۰۰ گرم از میوه تازه، حاوی مقادیر بالایی از آب است که با جوشاندن و تبدیل کردن آن به لواشک، آب میوه کم می شود. مقدار ویتامین C لواشک میوه ها از خود میوه تازه کمتر است.

***************